مدرسه جامعه اطلاعاتی

آماده شدن براي زندگي در جامعه اطلاعاتي

جامعه ما با جامعه 30 و 50 سال گذشته متفاوت است. تحولات عميقي در ابعاد مختلف بسترهاي اجتماعي، فناوري، و فرهنگ جامعه،‌ نسبت به جوامع گذشته ايجاد شده است. ضمن اينكه اين تحولات روز به روز با سرعت بسيار زياد در حال افزايش است. اگر ميزان تفاوتهاي اساسي كه در گذر زمان در جامعه بروز مي‌كرد، در دورانهاي گذشته بطور متوسط هر 100 سال اتفاق مي‌افتاد، اين تغيير در دوران كنوني هر 10 تا 20 سال اتفاق مي‌افتد. به عنوان يك استعاره، مي‌توان از واژه “جامعه اطلاعاتي”، براي ناميدن اين جامعه متفاوت، و خصوصيات آن استفاده نمود.

دانش‌آموز بايد براي زندگي كردن در جامعه، و درك نيازها، هنجارها و خصوصيات آن، و چگونگي رفتارهاي مناسب در آن، آماده شود. اين يكي از وظايفي است كه مدرسه بر عهده دارد. اما مدارس متداول، با محصور كردن و جدا كردن دانش‌آموز از محيط بيرون،‌ اين نقش را به خوبي ايفا نمي‌كنند. در آن مدارس، عملا جامعه‌اي كه مدرسه تلاش مي‌كند دانش‌آموزان را براي زندگي در آن آماده كند، جامعه ترسيم شده چند ده سال قبل است. برنامه درسي آن مدارس، عملا گذر زمان و تغيير جامعه را باور نكرده، و سعي در القا كردن خصوصيات همان جامعه قديمي به دانش‌آموزان را دارد. و دانش‌آموز در تعامل با آن مدارس، دچار چالش عجيبي مي‌شود. او در محيط بيرون جامعه متفاوتي را درك مي‌كند، كه در مدرسه به رسميت شناخته نمي‌شود. و او خود بايد در اين چالش، در محيط مدرسه اداي پذيرش اصول اجتماعي معتبر در مدرسه را درآورده، و در محيط بيرون، خود براي زندگي كردن در جامعه متفاوت واقعي، آماده شود.

اما دانش‌آموزان در مدرسه حکمت، براي زندگي كردن در جامعه‌اي كه در آن قرار دارند، متناسب با نيازها و خصوصيات اين جامعه، آماده مي‌شوند. ضمن اينكه تعامل مناسب و مديريت شده‌اي بين بيرون و درون مدرسه وجود دارد. مدرسه حكمت نه تنها به ايزوله كردن مدرسه از محيط بيرون نمي‌پردازد، و تعامل با محيط بيرون را قطع نمي‌كند، بلكه فضائي فراهم مي‌كند كه دانش‌آموز در آن، محيط جامعه و مسائل آن را در درون مدرسه نيز تجربه كند؛ و مدرسه او را در درك خصوصيات و زندگي در اين جامعه، ياري مي‌كند.

برنامه درسي مدرسه حكمت،‌ براي آماده ساختن دانش‌آموز براي زندگي در جامعه اطلاعاتي، خصوصيات جامعه اطلاعاتي را مورد توجه قرار مي‌دهد. خصوصياتي نظير مشاركت اقشار مختلف در حوزه هاي مخلتف تصميم‌گيري و عمليات در جامعه، تعاملي بودن بيشتر اين جامعه، خارج بودن از محدوده مرزهاي رسمي كشورها و جهاني بودن جامعه، مردم محوري و نقش جدي مردم در تصميم گيريها و مسير حركت جامعه، چه به صورت رسمي (نظير انتخابات) و چه به صورت غير رسمي و مستتر در مشي عمومي جامعه، توزيع شدگي تصميم‌گيري، كنترلها و سامانه‌هاي اجتماعي در جامعه، ويژه‌گرائي و تطابق با شرايط هر يك از حوزه‌هاي جامعه، شكل‌گيري اشكال جديدي از نظامها و ساختهاي اجتماعي، و شكل‌گيري اشكال جديدي از مفهوم توسعه و پيشرفتگي و معيارهاي آن، اشتراك وسيع و به جريان افتادن اطلاعات، ‌دانش، تجربيات و علوم، شكل‌گيري تضادها و پارادوكسهاي نو نظير رشد قدرت شركتهاي كوچك، در عين سيطره شركتهاي جهاني بسيار بزرگ، بومي و  محلي سازي در كنار جهاني سازي، و توزيع شدگي در كنار تمركز،‌ توسعه قواعد، مكانيزمها و استانداردها، و در نهايت خود سازماندهي و فعال شدن در شكل‌گيري، از خصوصيات جامعه اطلاعاتي هستند كه برنامه درسي، براي پوشش آنها، سازوكارهاي مشخصي را اتخاذ مي‌كند؛‌ تا دانش‌آموزان بتوانند براي زندگي در چنين جامعه‌اي، و بهره‌مندي بيشتر از مزاياي آن، و پرهيز از عوارض بسيار آن، بهترين آمادگي را پيدا كنند.